O miłości, w której nie liczy się wygląd, czyli "Piękna i Bestia" Disney kontra oryginał i inne adaptacje

Na moim blogu od czasu do czasu prowadzę serię, w której wracam do moich ukochanych bajek Disneya. Zapoznaję się z oryginałem opowieści, z której twórcy czerpali inspirację. Porównuję, a następnie szukam innych adaptacji tej powieści. W ten sposób przeanalizowałam już:

1. Aladyna

2. Opowieść wigilijną

3. Alicję w krainie czarów <1> <2>

Pytałam, co byście chcieli następne i padła propozycja "Pięknej i Bestii". Pomysł bardzo mi się spodobał, ponieważ uwielbiam tę bajkę. Jako książkara marzyłam o bibliotece, jaką Bella otrzymała od Bestii i kocham furasy. Myślę, że Bestia był sympatyczny nawet przed przemianą w księcia.

Piękna i Bestia 1991

Zaczniemy oczywiście od bajki Disneya. O czym opowiada. Mamy piękną dziewczynę mieszkającą z ojcem — szalonym wynalazcą. Bella kocha książki, nie myśli o małżeństwie, mimo iż zaleca się do niej najprzystojniejszy mężczyzna ze wsi. Nie ma co się dziwić Gaston nie należy do najmądrzejszych i bardziej jest zakochany w sobie niż w Belli. 

Kiedy ojciec dziewczyny zostaje uwięziony przez Bestię za wtargnięcie do jego pałacu, córka postanawia poświęcić się, by go ratować. Zarówno Bestia jak i Piękna mają negatywne do siebie nastawienie. Sytuacje próbują ratować zaczarowane przedmioty w zamku, starając się zbliżyć ich do siebie. 

 

Bajka bywa krytykowana, niektórzy mówią, że opowiada o syndromie sztokholmskim. Bestia też zbyt bystry nie był. Na dodatek na początku jest wręcz wredny i okrutny w stosunku do dziewczyny. Wystarczyło jednak, że uratował jej życie i zaczęła tworzyć się między nimi więź.  Nie będziemy sobie tym jednak teraz zawracać głowy. Przyjrzyjmy się oryginałowi.

 

 

No i mamy tu aż dwie książki!

Jeanne-Marie Leprince de Beaumont "Piękna i Bestia"

oraz

 Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve "La Belle et la bête" w zbiorze "La Jeune Américaine, ou les Contes marins"

Ten post pojawia się tak późno, bo przyznaję, że ze znalezieniem oryginału tej bardzo znanej powieści miałam większy problem, niż myślałam. Oczywiście jak zapytać w dowolnej księgarni, czy bibliotece, to na pewno Piękną i Bestię mają. Problem w tym, że wersji tej baśni są setki i mi zależało na tej pierwszej. 

Szukając, można dostać książkę autorstwa Jeanne-Marie Leprince de Beaumont. Jednak i te książki często się różnią, w końcu wzięłam wersję z wolnych lektur. Uznając, że ta najprawdopodobniej będzie tą bardziej prawdziwą niż wszystkie wydania dla dzieci. To nie koniec problemów, bo nawet książka pani Leprince nie jest pierwszą wersją. Autorka bowiem uprościła dla dzieci baśń Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve :). A tę znaleźć było jeszcze trudnej. Po polsku praktycznie się nie dało. 

Koniec, końców przeczytałam obie. Nie różnią się jakoś mocno. Fabuła ta sama, tylko faktycznie trochę skrócone i przystępniejsze w wersji późniejszej. Różnią się jakimiś szczegółami, ale nie będziemy tego aż tak analizować. Porównajmy je lepiej z Disneyem. 

Zacznijmy od tego, że Piękna nie jest jedynaczką i ma to znaczenie. Ma 3 siostry i 3 braci (po 6 w innej wersji). Żyją w bogactwie do czasu kiedy ich ojciec nie traci statków z towarami. Wtedy muszą zacząć ubogie i pełne ciężkiej pracy życie na wsi. 

Jeden jednak statek się odnajduje i szczęście się odnajduje i głowa rodziny wyrusza odzyskać swoje dobra. Każda z córek prosi, by przywiózł jej piękne kosztowności. Piękna pełna złych przeczuć prosi ojca, by wrócił bezpiecznie i przyniósł jej tylko różę. 

Niestety bogactw nie odzyskano, a staruszek gubi się w lesie. Schronienie znajduje w zamku. Tu pojawia się kolejna różnica. Bestia, choć na początku się nie ujawnia, dba o swojego gościa, zapewniając mu dostojny posiłek i możliwość odpoczynku. Wkurza się dopiero wtedy gdy ten wychodząc, kradnie różę z jego ogrodu. 

W wersji Disneya, o ile pamiętacie, róża odgrywa trochę inną rolę. Tu jednak podobnie poświęca się Piękna, czując się jednocześnie winna całej sytuacji. Myśli, że zostanie pożarta, jednak Bestia jest uprzejmy, dba o wszystkie jej potrzeby. Za pomocą magii spełniają się jej zachcianki, ale nie ma tam przedmiotów przemienionych w ludzi. 

Co wieczór Bestia pyta Pięknej, czy za niego wyjdzie.  Ta jednak się nie zgadza. W śnie spotyka księcia, w którym się zakochuje, nie wiedząc, że to prawdziwe oblicze Bestii.

Kiedy jej ojciec choruje, Bestia wypuszcza ją, prosząc, by do niego wróciła, inaczej umrze z rozpaczy. Dziewczyna zdążyła się już przywiązać do potwora i faktycznie ma zamiar wrócić. Jednak złe zazdrosne siostry robią wszystko by ją zatrzymać. Piękna się spóźnia i zostaje Bestię półmartwą. Wtedy to dociera do niej, co czuje i wyznaje mu miłość. Jak to się kończy? :) No jak w Disneyu. 

***

Myślę, że książka trochę lepiej pokazuje założenie, że nie liczy się wygląd, lecz charakter. Z drugiej strony w animacji pokazano historię, dlaczego Bestia został przemieniony, więc jego charakter był zły i po prostu zmieniał się z miłości. Co ciekawe nawet nie umiał czytać (Po ch. mu była biblioteka?) i nie miał manier. No cóż, równie dobrze Bella mogła wychować sobie Gastona :P. Jednak pozostańmy przy tym, że jednak w głębi serca Bestia był kochającym, prawdziwym księciem z bajki i słodkim furasem. 

A jak przedstawili tę historię inni reżyserzy? Zostańmy najpierw jeszcze chwilkę przy Disneyu. 

 

Piękna i Bestia 2017 

Jeśli chodzi o disneyowski filmowy remake, poradził on sobie trochę lepiej z adaptacją książki. Co prawda większość rzeczy jest żywcem wziętych z bajki. Sparafrazowane dialogi i niemal identyczne piosenki. Zmieniono jednak kilka rzeczy. Bestia wydaje się tutaj poważniejszy, wykształcony, dostojny, a nie taki nieporadni i głupiutki. Gubią się przez to jednak elementy humorystyczne. 

Dodano też motyw kradzieży róży. Odbiegając od książki, poznajemy trochę przeszłości Pięknej i Bestii, co jest urozmaiceniem filmu.  Trzeba jeszcze dodać, że Emma Watson pięknie pasuje do tej roli :). 

Zaczarowany świat Belli 1998

Zostając przy Disneyu, warto dodać, że postała jeszcze jedna bajka. Nazwana dalszymi losami Belli, ale opowiada raczej o tym co się działo na zamku jeszcze przed przemianą w księcia. 

Myślę, że warto wspomnieć o tej animacji, gdyż porusza ona bardzo ciekawe tematy. Mianowicie bohaterowie uczą nas jak budować dobry związek, co jak się okazuje, nie jest takie łatwe. Czy porywcza Bestia i spokojna miłośniczka książek mogą być razem? Krótkie opowiastki poruszają takie tematy jak:

• przeprosiny,

• zaufanie i szczerość,

• kompromis i współpraca,

• szacunek i zwracanie uwagi na potrzeby innych.

  

Piękna i Bestia 1946

Pierwszą adaptacją, jaką znalazłam, jest czarno-biały francuski film całkiem przyjemny w odbiorze. Zawiera więcej elementów oryginalnej baśni. Mamy rodzeństwo Belli w tym chytre i złośliwe siostry, codzienne pytania Bestii o małżeństwo. Sam Bestia jest bardzo miły i uprzejmy. 

Dodano natomiast długi brata Belli, jako przyczynę biedoty, inny adorator Belli i zaczarowane przedmioty (więc nie były to oryginalne pomysły Disneya). Całkowicie inaczej przedstawia się również zakończenie, które moim zdaniem było ciekawym pomysłem. 

Szkarłatny Kwiat 1952

Udało mi się dotrzeć również do radzieckiej wersji tej baśni. Ojciec żeglarz ma trzy córki. Każda prosi, o jakiś niesamowity podarek z podróży. Będą to magiczne lusterko, korona, oraz szkarłatny kwat. Ten ostatni żeglarz znajduje na wyspie zamieszkanej przez potwora. 

Dalej mamy znany nam już motyw z Pięknej i Bestii. Bestia jest bardzo miły dla pięknej Anastazji, a na piękne wyspie mieszkają oswojone zwierzątka. Przyjemna i łana wizualnie animacja. 

 

Szkarłatny Kwiat 1977

Kolejna radziecka wersja tej baśni. Zamek Bestii i jej słudzy zostali tu przedstawiani bardzo tajemniczo. Mamy miejsce magiczne i pełne przepychu. Ogółem film bardzo ładny, choć momentami jakoś mnie nużył. Do fabuły zostało trochę dodane, a sam Bestia jest nietypowym leśnym stworzeniem. Może jego akurat wygląd nie przypadł mi do gustu, ale pomysł doceniam. 

 

Piękna i Potwór 1978

Piękny film, może nie efekty, ani nawet gra aktorska, ale coś mocno urzekło mnie w tej wersji. Czuć od niej specyficzny klimat. Wzruszająco ukazana relacja między Julią a Bestią. Trochę inne ukazanie dworu, zniszczonego, ale pełnego magicznych szczegółów.

Bestia też buduje klimat, nie pokazując się w całości na początku. Podobał mi się ten zabieg jak i jego powolnej przemiany. 

 

Beauty and The Beast 1981

Polskiej wersji tej krótkiej 12-minutowej animacji nie znalazłam. Wizualnie kompletnie mi się nie podobała, ale to kwestia gustu. Za to była mocno zgodna z oryginałem, pojawił się nawet motyw snu o księciu. 

Piękna i Bestia 1987

Bardzo przyjemny w odbiorze musical z baśniowym klimatem. Piękna opiekuje się wszystkimi w domu, kiedy zostaje uwięziona u Bestii, czuje, że w końcu może odpocząć. Jest doceniana i  to o nią dbają. Podobał mi się ten motyw. Poza tym jest bardzo duża zgodność z oryginałem, mamy motyw róży, rozwinięty wątek snów o księciu. 

 

Beauty and The Beast 1988

Niema animacja plastelinowa, nawet ładnie wykonana, choć to całkowicie nie mój styl animacji. Fabuła dość zgodna z oryginałem, bardzo prosta, bo wiadomo, wszystko musiało zostać przedstawione bez dialogu. Bestia przypomina dzika.

Klasyka Bajek: Piękna i Bestia 1992

Typowa bajka dla dzieci (46 min), prosta animacja. Ukazana została zła wróżka, która odmieniła bestię. Dla dzieci nieznających baśni jest motyw niepewności kto naprawdę jest dobry :)

 

Klasyka Bajek: Piękna i Bestia 1996

Kolejna animacja — musical. Jako służba u Bestii występują przyjazne duchy. Są fragmenty, które mogły być inspirowane Disneyowską wersją, jak wiezienie ojca w lochu, czy najazd ludzi z wioski, by zgładzić Bestię.

Dodatkowo pojawia się towarzysz pięknej — kociak. Bestia z tęsknoty za ukochaną zrzuca się ze schodów. Jakże drastycznie ;). Poza tym zgodność z baśnią — sny, kradzież róży, czy złośliwe siostry.

 

Dziecięca Kolekcja Bajek: Piękna i Bestia 1996

Kolejna bajka dla dzieci. Tym razem Bestia przypomina lwa. Sporo zgodności z książką, ukazana została wróżka, która wspiera Piękną w decyzji. Możliwe, że w podobnym czasie powstało sporo animacji tej baśni. Nie wyróżniają się one jednak specjalnie. 

 

Najpiękniejsze Baśnie: Piękna i Bestia 2012

Tutaj już mamy na początku negatywniejsze oblicze Bestii. Nie jest taki gościnny, a po kradzieży róży, każe staruszkowi przynieść mu pierwsze życie, jakie spotka. Ofiara ma być piesek, niestety pierwsza podbiega jego córka. 

Mamy zaczarowaną służę u Bestii są to zwierzęto-ludzie. Sam potwór jest zachłanny, ale okazuje się inteligentną osobą o dobrym sercu. Trochę humorystycznych scenek, dobrze pokazana na początku sytuacja Pięknej (Elzy) i jej ojca. Klimat klasycznej baśni, jednak fabułą bardziej zbliża się do Disneyowskiej wersji.

Piękna i Bestia 2014

Film piękny wizualnie, ładnie przedstawiony zamek. Sporo zgodności z baśnią. Mamy zaginiony statek, codzienne uczty, w czasie których Bestia pyta piękną, czy ta go pokocha. Została jednak dodana nieco inna historia Bestii i powód, dlaczego został on przemieniony. Nie chcę jednak zdradzać fabuły, obejrzycie sami. Dodatkowo motyw długów brata Pięknej, który też się czasem podoba. 

Warto obejrzeć, baśniowy klimat, piękne stroje. Fabuła przyjemna w odbiorze, choć bardziej skupiona na klimacie fantasy niż na romansie.

Czy to wszytko? Oj na pewno by się jeszcze coś znalazło. Tyle adaptacji wyszukałam, a w kolejnej części tego posta przedstawię filmy, które czerpały inspirację z "Pięknej i Bestii" i choć tytuł mają ten sam, to pomysł na fabułę jest zupełnie inny :).  

Co moim zdaniem oceniam najlepiej? Zastanawiam się pomiędzy 1978 a 2014 :). Myślę jednak, że każda wersja filmowa ma coś w sobie, trochę gorzej oceniam animowane.

Co jest najbardziej zbliżone do oryginału? Chyba musical z 1987, choć przyznaję, że dużo tytułów miało na pewno większą zgodność niż Disney :)

Tradycyjnie zapraszam również na nowy post w Pracowni Kotołaka. 

A także zachęcam do przeglądania aktualnych ofert moich maskotek i mojej książki na OLX, Allegro, lub Vinted.